Sirojiddinov Shuhrat Samariddinovich
Alisher Navoiy nomidagi ToshDO'TAU rektori
1961-yil 23 - iyul | O‘zbekiston Respublikasi Samarqand viloyati Kattaqo‘rg‘on tumanida tug‘ilgan. |
1978-1984 - yillar | Toshkent Davlat universiteti (hozirgi O‘zMU) Sharq fakulteti talabasi. Mutaxassisligi filolog, fors va ingliz tillari va adabiyoti o‘qituvchisi. |
1984-1984 - yil | Toshkent Davlat universiteti (hozirgi O‘zMU) Sharq fakulteti o‘qituvchisi |
1984-1986 - yillar | Harbiy xizmat |
1987-1993 - yillar | Samarqand davlat universiteti, o‘qituvchi |
1993-1998 - yillar | O‘ZFA Samarqand bo‘limi ilmiy kotibi |
1998-2003 - yillar | “Imom al-Buxoriy” xalqaro jamg‘armasi boshqaruvi raisining o‘rinbosari |
2003-2005 - yillar | Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universitetining falsafa va jahon madaniyati kafedrasi professori, kafedra mudiri |
2005-2012 - yillar | O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti birinchi prorektori |
2012-2014 - yillar | Samarqand davlat chet tillar instituti rektori |
2014-2016 - yillar | Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti prorektori, rektori |
2016- h.v. | Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti rektori |
Tavsif
• Sh.S.Sirojiddinov taniqli adabiyotshunos va manbashunos olim, filologiya fanlari doktori, professor
• O‘zbekiston adabiyot sohasida 1-darajali Davlat mukofoti laureati
• Chingiz Aytmatov nomidagi xalqaro mukofot laureati
• Ozarbayjon Fanlar akademiyasi faxriy doktori (Ozarbayjon)
• Nijniy Novgorod Lingvistika universiteti faxriy professori (Rossiya)
• Markaziy Osiyo tadqiqotlari Xalqaro assotsiatsiyasining hamraisi (Koreya)
• Yevroosiyo turkiy tadqiqotlar instituti ilmiy maslahatchisi (Koreya)
• Filologiya fanlari bo‘yicha doktorlik ilmiy darajasini berish bo‘yicha ilmiy kengash raisi (Toshkent, O‘zbekiston)
• Toshkent davlat sharqshunoslik instituti, O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti, O‘zbekiston Milliy Universiteti huzuridagi doktorlik ilmiy darajasini berish bo‘yicha kengashlar a’zosi.
• O‘zbekiston Respublikasi Atamashunoslik komissiyasi rais o‘rinbosari
• Nyu York Fanlar akademiyasi a’zosi
• Kaliforniya Fanlar akademiyasi a’zosi
Muharrirlik faoliyati
• 2012-2014 - “ Xorijiy filologiya” jurnali bosh muharriri
• 2014-2016 - “O‘zMU xabarnomasi” bosh muharriri
• 2018 – h.v. – “Oltin bitiklar” jurnali bosh muharriri
• 2019-x.v. – “Xalqaro “Uzbekistan: Language and culture” jurnali bosh muharriri
Ilmiy jurnallardagi faoliyati
• “Müqayiseli edebiyyatşünasliq” xalqaro jurnali tahririyat a’zosi (Ozarboyjon)
• “The Journal of Eurasian Turkic Studies” xalqaro jurnali tahririyat a’zosi (Koreya)
• “Karabuk degrisi” xalqaro jurnali tahririyat a’zosi (Turkiya)
• “Turkologiya” xalqaro jurnali tahririyat a’zosi (Ozarboyjon)
• “Jahon adabiyoti” jurnali tahririyat a’zosi (O‘zbekiston)
• “Zvezda Vostoka” jurnali tahririyat a’zosi (O‘zbekiston)
• “Imom Buxoriy saboklari” jurnali tahririyat a’zosi (O‘zbekiston)
• “Filologiya masalalari” jurnali tahririyat a’zosi (O‘zbekiston)
• “Er yuzi” jurnali tahririyat a’zosi (O‘zbekiston)
• “Yoshlik” jurnali tahririyat a’zosi (O‘zbekiston)
Ilmiy, o‘quv-uslubiy ishlari
Sh.Sirojiddinovning 300 dan ortiq ilmiy va o‘quv-uslubiy ishlari e’lon qilingan, jumladan, 14 ta monografiya, 6 darslik va o‘quv qo‘llanmalar, 150 ga yaqin ilmiy va ilmiy-ommabop maqolalar muallifidir.
1991-yilda «XIX asr Kattaqo‘rg‘on shoirlari ijodida Alisher Navoiy an’analari» mavzuidagi nomzodlik dissertatsiyasini Samarqand Davlat universiteti huzuridagi K067.04.02 raqamli Ixtisoslashgan kengashda akademik B.Valixo‘jaev rahbarligida himoya qilgan.
1998-yil iyun oyida «Alisher Navoiy hayoti va faoliyatiga oid XV-XIX asrlarda yaratilgan fors manbalari» mavzuidagi doktorlik dissertatsiyasini O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Hamid Sulaymonov nomidagi Qo‘lyozmalar instituti huzuridagi D.015.91.01 raqamli Ixtisoslashgan kengashda himoya qilgan. 2002-2003-yillar muallifning Oksford universitetiga ilmiy safari chog‘ida mashhur Bodlean kutubxonasi, Britaniya muzeyi va Oksford universiteti Sharqshunoslik instituti Qo‘lyozmalar fondidagi Alisher Navoiy hayoti va asarlari bilan bog‘liq qo‘lyozmalar ko‘rib chiqilib, dissertatsiya mukammallashtirilgan va monografiya holatiga keltirilib, 2011-yilda Toshkentda “Akademnashr” nashriyoti tomonidan chop etilgan.
“Alisher Navoiy: manbalarning qiyosiy-tipologik, tekstologik tahlili” monografiyasi mustaqillik yillarida o‘tmish mutafakkirlarimizning hayoti va ilmiy-ijodiy faoliyatini tarixiy va mafkuraviy soxtalashtirish ko‘rinishlaridan tozalash, ularning jahon madaniyati tizimidagi maqomini real ko‘rsatib bergan yirik fundamental asarlardan biridir.
Ushbu monografiya uzoq yillik tadqiqot ishlari samarasi bo‘lib, 1991-1998 yillarda Samarqand Davlat universiteti, Abu Rayhon Beruniy nomidagi O‘zRFA Sharqshunoslik ilmiy-tadqiqot instituti qo‘lyozmalari fondida bajarilgan.
Shuhrat Sirojiddinovning bir qancha o‘quv qo‘llanma va darsliklari, jumladan, “Islom falsafasiga kirish: kalom ilmi” , “Istoriya religiy” darsliklari O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi va Toshkent davlat sharqshunoslik instituti sharq falsafasi kafedrasida; “Navoiyshunoslik”, “O‘zbek adabiyotining falsafiy sarchashmalari”, “Matnshunoslik qirralari”, “Matnshunoslikdan saboqlar” darsliklari O‘zbekiston oliy ta’lim muassasalari filologiya fakultetlarida, “Badiiy tarjima asoslari” O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti va Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universitetida asosiy adabiyot sifatida o‘qitib kelinmoqda. “Badiiy tarjima asoslari” (2011) o‘quv qo‘llanmasi respublikada mustaqillik yillarida amalga oshirilgan badiiy tarjima bo‘yicha birinchi darslikdir.
Mazkur tadqiqot asosida O‘zbekistonda Alisher Navoiy hayoti haqida bir necha yangi badiiy asarlar yaratildi. O‘zbekiston xalq shoiri Muhammad Alining “Navoiy va Boyqaro”, O‘zbekiston xalq shoiri Iqbol Mirzoning “Navoiy Samarqandda” dramasi, Isajon Sultonning “Navoiy “ romani shu jumladandir.
Turkologiyani rivojlantirishdagi xizmatlari
Sh.Sirojiddinov O‘zbekiston va turkiy tilli davlatlar o‘rtasida ta’lim va gumanitar sohalar, shuningdek, madaniy aloqalarni rivojlantirishda faol ishtirok etayotgan jamoat arboblaridan biridir. Uning rahbarligida Alisher Navoiy nomidagi o‘zbek tili va adabiyoti universiteti xalqaro nufuzga ega bo‘ldi. Uning tashabbusi bilan “Adabiy manbashunoslik va matnshunoslik”, “tarjima nazariyasi va amaliyoti”, “o‘zga tilli guruhlarda o‘zbek tili”, “noshirlik ishi”, “turkologiya”, “gid hamrohligi va tarjimonlik”, “kompyuter lingvistikasi”, “sinxron tarjima”, “Kompyuter grafikasi va dizayn” kabi ta’lim yo‘nalishlari va mutaxassisliklari ochildi. Bugungi kunda universitetda Turk tili va madaniyati markazi, Rus tili va madaniyati markazi, Xalqaro til markazi, Xitoy tili va madaniyati markazi, Koreys tili va madaniyati markazi, Fuzuliy nomidagi Ozarboyjon madaniyati markazi kabi bir qancha markazlar faoliyat ko‘rsatmoqda. Universitet Rossiya, SNG davlatlari, Xitoy, Turkiya Koreya, Yaponiya, Amerika Qo‘shma Shtatlari oliy ta’lim muassasalari bilan 50 dan ziyod shartnomalar doirasida samarali hamkorlik qilmoqda.
Sh.Sirojiddinov O‘zbekiston va Turkiya, shuningdek turkiy tilli davlatlarning ilm-fan sohasi va oliy ta’lim muassasalari o‘rtasida aloqalarini rivojlantirishga bevosita katta hissa qo‘shib kelmoqda. Jumladan, uning tashabbusi bilan Turkiyaning bir qancha universitetlari, jumladan, Istanbul Madaniyat, Marmara, Afyon, Ushak, Hoji Bayram Vali, Karabuk, Nide, Bandirma, Istiniya universitetlari, Turk Dil Kurumi, Turk adabiyoti vakfi, Turk dunyosi tadqiqotlari vaqfi, Ozarboyjon Respublikasida Fanlar Akademiyasi Til va Adabiyot instituti, Fuzuliy nomidagi qo‘lyozmalar instituti, Ozarboyjon Tillar universiteti, Ganjaviy nomidagi Naxchivan davlat universiteti, Tataristonda Qozon federal universiteti, Tatariston va Boshqirdiston Fanlar akademiyasi, Qozog‘istonda Gumilev nomidagi Yevroosiyo milliy gumanitar universiteti, Forobiy nomidagi Qozog‘iston davlat universiteti bilan, Rossiyadagi bir qator turkiy tillar o‘qitiladigan universitetlar, jumladan, Moskva davlat universiteti, Moskva xalqaro munosabatlar instituti, Moskva davlat lingvistika universiteti, Nijniy Novgorod lingvistika universiteti, Tyumen universiteti va boshqa universitetlar bilan yaqin hamkorlik aloqalari yo‘lga qo‘yildi. Shuningdek, AQSh, Yaponiya, Koreya, Xitoy, Hindiston, Buyuk Britaniya, Germaniya, Afg‘oniston universitetlarida o‘zbek tilini o‘qitish ishlarini takomillashtirish bo‘yicha amaliy ishlar olib borildi.
Sh.Sirojiddinov xorijlik hamkorlar bilan qo‘shma o‘quv dasturlarini joriy etish ishlarida ham alohida jonbozlik ko‘rsatdi. Jumladan, Turkiya universitetlari bilan magistrlik dasturi bo‘yicha turizm, kompyuter grafikasi va dizayn, turkiy tillar bo‘yicha qo‘shma dasturlar ishlab chiqishda bosh bo‘ldi va ularni birma-bir amaliyotga kiritmoqda. Turkiytilli xalqlar tili, adabiyoti va madaniyatini targ‘ib etish maqsadida universitetda uning tashabbusi bilan 2018 -yilda “ O‘zbek tili va xalqaro turkologiya muammolari” mavzusida 2 ta, 2016-yildan beri “Alisher Navoiy va XXI asr” mavzusida yillik xalqaro konferensiyalar o‘tkazib kelinmoqda. 2019-yil avgust oyida “O‘zbek adabiyoti va uni xalqaro miqyosda o‘rganish masalalari” mavzusida xalqaro konferensiya o‘tkazildi.
Asarlari:
1. She’riyatda inson ruhiy kamoloti talqini. Samarkand, “Zarafshon” nashriyoti, 1992.
2. Kattaqo‘rg‘on: kecha va bugun. Samarqand, «Zarafshon» nashriyoti, 1994 (hammualliflikda).
3. Navoiy navosidan bahra olib. Samarqand, “Zarafshon” nashriyoti, 1996.
4. Navoiy zamondoshlari e’tirofida. Samarqand, «Zarafshon» nashriyoti, 1996.
5. Ummon (Nojiy hayoti va ijodi). Samarqand, «Zarafshon» nashriyoti,1996.
6. XV-XVI asrlar tarixiy va tazkira-esdalik asarlarida Alisher Navoiy hayoti va faoliyati talqini. Samarqand, Zarafshon nashriyoti, 1997.
7. Mavlono Lutfulloh manoqibi. “Imom al-Buxoriy” nashriyoti, 2002.
8. So‘fi Olloyor ilohiyoti. Toshkent, «Imom al-Buxoriy» nashriyoti, 2001.
9. Buyuk allomalar ijodida ahillik va bag‘rikenglik g‘oyalari. Toshkent, JIDU nashriyoti, 2005 (hammualliflikda).
10. O‘zbekiston: dinlararo hamjihatlik – tinchlik garovi. Toshkent, JIDU nashriyoti, 2005 (hammualliflikda).
11. Peace and Tolerance.Training manual ( Tinchlik va bag‘rikenglik atamalari izohli lug‘ati ). Toshkent, JIDU nashriyoti, 2005 (hammualliflikda).
12. Religii mira . Tashkent, JIDU nashriyoti, 2006.
13. O‘rta Osiyo diniy-falsafiy ta’limotlari. Toshkent, O‘zR FA Falsafa va huquq instituti, 2007 (hammualliflikda).
14. Bag‘rikenglik-dinlarning ma’rifiy asosi. Toshkent, TDShI nashriyoti, 2010.
15. Islom falsafasiga kirish: Kalom ilmi. Toshkent, “Iqtisod-moliya” nashriyoti, 2008.
16. Ilm va taxayyul sarhadlari. Toshkent, Yangi asr avlodi, 2011.
17. O‘zbek mumtoz adabiyotining falsafiy sarchashmalari Toshkent, Yangi asr avlodi, 2011.
18. Alisher Navoiy: manbalarning qiyosiy-tipologik, tekstologik tahlili. Toshkent, Akademnashr, 2011.
19. Badiiy tarjima asoslari Toshkent, “Mumtoz so‘z” nashriyoti, 2011(hammualliflikda).
20. Interpretatsiya xudojestvennogo teksta Samarkand,SamDChTI, 2014 (hammualliflikda).
21. O‘zbek matnshunosligi qirralari: matn, tahlil va tajriba Toshkent, 2015 (hammualliflikda).
22. Navobaxsh baytlar jozibasi. Toshkent, “Bayoz” nashriyoti, 2017 (hammualliflikda).
23. Navo’i the great Tashkent, Gafur Gulam, 2018.
24. Navoiyshunoslik. Toshkent, Tamaddun, 2018 (hammualliflikda).
25. Navoiy aqidalari. Toshkent, 2019.
26. Matnshunoslik saboqlari. Toshkent, Akademnashr, 2019.
27. Hijriy va milodiy yillarni o‘zaro tabdil qilish usullari. Toshkent, Muharrir, 2019.
28. Amir Alisher. Toshkent, Adabiyot , 2023.
- O‘zbekiston Respublikasi Qonunlari, Prezident farmonlari va farmoyishlari, Vazirlar Mahkamasining ta’lim va kadrlar tayyorlash sohasidagi qarorlarini, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining normativ-huquqiy hujjatlarini, ko‘rsatmalarini amalga oshirishni tashkil etish;
- Davlat ta’lim standartlari asosida ta’lim jarayonini tashkil etish va malakali kadrlar tayyorlashni ta’minlash, ta’lim standartlariga muvofiq bilimlar mazmuni va tayyorgarlik darajasiga qo‘yiladigan talablar majmuasini dekanlar, kafedra mudirlari va pedagog-xodimlar tomonidan to‘liq bajarilishini tashkil etish;
- Ilg‘or mamlakatlar ta’lim tizimining rivojlanish tendensiyalarini o‘rganish, oliy ta’limga oid normativ-huquqiy hujjatlarda ko‘rsatilgan vazifalarni amalga oshirish borasidagi uslub va vositalar ishlab chiqilishini tashkil etish, ularni amalga oshirilishini ta’minlash;
- O‘quv-tarbiya jarayonida o‘qitishning ilg‘or shakllarini, zamonaviy pedagogik va axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan samarali foydalanishni tashkil etish, ta’lim sifatini xorijiy davlatlarning yetakchi oliy ta’lim muassasalari tajribasi asosida muntazam oshirib borish choralarini ko‘rish;
- Kafedralar, bo‘limlarni malakali kadrlar bilan ta’minlash ishlarini tashkil etish, kafedra mudiri va fakultet dekani lavozimlariga istiqbolli yoshlarni maqsadli tayyorlashni yo‘lga qo‘yish;
- Universitet tasarrufidagi akademik litseyga iqtidorli yoshlarni saralab olish tizimini samarali tashkil etish, akademik litseyda ta’lim sifatini muntazam oshirib borish, o‘quv jarayoniga zamonaviy pedagogik va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini tatbiq etish choralari ko‘rish.